Powrót Cebula luz /Polska/

Cebula (Allium cepa L.) – zwyczajowa nazwa warzywa należącego do rodziny amarylkowatych. Prawidłowa nazwa botaniczna to czosnek cebula, jest to bowiem gatunek należący do rodzaju czosnek. W użyciu jest jednak głównie nazwa cebula. Inne używane nazwy to: cebula ogrodowa, cebula zwyczajna, dymka, skulibaba^[

Obecnie cebula nie występuje już w stanie dzikim, jako warzywo natomiast uprawiana jest niemal we wszystkich krajach^[4]. Pochodzi prawdopodobnie z Azji Środkowej, uprawiana jest od bardzo dawna. Rysunki cebuli znajdowane są na wykopaliskach w Palestynie pochodzących z epoki brązu sprzed około 5000 lat p.n.e. Nie wiadomo, czy była wówczas uprawiana, czy tylko zbierana, większość naukowców jest jednak zdania, że mogła być uprawiana już wówczas: jest bowiem łatwa do uprawy i przechowywania^[5]. Na pewno była uprawiana w Starożytnym Egipcie co najmniej 3200 lat p.n.e. Malowidła na płaskorzeźbach egipskich oraz teksty na grobowcach wskazują, że spożywano ją w dużych ilościach. Podczas budowy piramidy Cheopsa na zakup cebuli dla robotników wydano 1600 talentów, co było kwotą ogromną. Resztki cebuli znajdywane są pomiędzy zwojami bandaży, którymi w Starożytnym Egipcie owijano mumie, a czasami w oczodołach mumii. Cebula miała wówczas bardzo duże znaczenie gospodarcze, często znajduje się na egipskich wykazach podatkowych^[4]. Również starożytni Rzymianie regularnie jedli cebulę i uprawiali ją w swoich ogrodach. W Ameryce cebulę przywiezioną przez osadników z Europy zaczęto uprawiać od 1648 r., później okazało się, że Indianie wcześniej już znali i zjadali różne dzikie gatunki miejscowych cebul^[

W roślinie, a w szczególności w cebuli (część morfologiczna) występują olejki lotne, m.in. dwusiarczek alilo-propylowy o charakterystycznym zapachu oraz inne siarczki i związki alkilowe. Oprócz substancji podanych w tabeli powyżej występują ponadto: enzymy, saponiny, flawonoidy (izoramnetyna^[6], kwercetyna), pektyna, sole krzemu^[3]. Cebula ma silne właściwości fitoncydowe, stąd szeroko wykorzystywana jest w medycynie ludowej i fitoterapii^[9]. W leczeniu wykorzystuje się całe świeże cebule, liście oraz sok. Dla celów leczniczych można wykorzystywać cebulę przez cały jej okres wegetacyjny^[3].

Działanie: dezynfekujące, obniżające ciśnienie tętnicze krwi, moczopędne, poprawiające przemianę materii, wykrztuśne

Spożywanie cebuli może zapobiegać:

     Owrzodzeniom żołądka - poprzez wychwytywanie wolnych rodników i zapobieganie wzrostowi Heliobacter pylori.
    Miażdżycy, chorobie sercowo-naczyniowej, zawałom serca i udarom - badacze z University of Wisconsin-Madison odkryli, że ostra cebula wykazuje silną aktywność przeciwpłytkową. Cebula działa jak rozcieńczacz krwi i inhibitor płytek krwi, zapobiega tworzeniu się zakrzepów.
    Nadciśnieniu - spożycie cebuli obniża ciśnienie krwi za sprawą dużej zawartości potasu w warzywie.
    Osteoporozie - badania na Uniwersytecie w Bernie wykazały, że spożycie jednego grama suchej cebuli dziennie przez cztery tygodnie zwiększyło zawartość minerałów w kościach u szczurów o ponad 17%. Dane te sugerują, że spożycie cebuli może zmniejszyć częstość występowania osteoporozy.
    Nowotworom - oprócz kwercetyny, cebula zawiera związki fitochemiczne, które mają różnorodne właściwości zdrowotne, w tym działanie przeciwnowotworowe i przeciwdrobnoustrojowe.
    Grzybicy - zjadanie cebuli po leczeniu antybiotykiem jest wskazane, bo warzywo ma właściwości grzybobójcze.
    Cukrzycy - glukinina (hormon roślinny) zawarty w cebuli, zapobiega rozwojowi cukrzycy. Surowa cebula obniża poziom cukru we krwi, co jest szczególne ważne dla chorych na cukrzycę.
    Mdłościom - spożywanie cebuli wpływa na łagodzenie mdłości. Dowiedziono, że kobiety spożywające duże ilości cebuli przed ciążą, rzadziej doświadczały mdłości, a ewentualne wymioty miały łagodniejszy charakter.

Cebula jest również wykorzystywana w leczeniu niektórych chorób skóry. Szczególnie pozytywnie wpływa na gojenie się owrzodzeń na skórze i drobnych ran. Okłady z cebuli przykłada się na odmrożenia, oparzenia, zmiany trądzikowe i czyraki. Cienka błonka znajdująca się pomiędzy płatkami cebuli działa jak opatrunek antyseptyczny. Aby przygotować opatrunek z cebuli, należy pokroić ją w kostkę i włożyć do garnuszka, zalać odrobiną wody i gotować na małym ogniu aż zmięknie. Rozgotowaną cebulę trzeba następnie zmiksować i schłodzić. Gotową mieszankę można nakładać na skórę.