Chrzan surowy luz /Polska/
Chrzan (Armoracia P. Gaertn., B. Meyer & Scherb.) – rodzaj bylin z rodziny kapustowatych do którego należą trzy gatunki[3][4], w tym tylko jeden występujący w Polsce – chrzan pospolity[5]. Zasięg rodzaju obejmuje centralną i południową Europę oraz rosyjski Daleki Wschód i Syberię. Chrzan pospolity rośnie zawleczony i zdziczały także w Ameryce Północnej[6] oraz w Chinach[7]. Chrzan pospolity wykorzystywany był dawniej głównie jako roślina lecznicza, a później był i współcześnie jest stosowany głównie jako dodatek do potraw
| Systematyka[1] | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | rośliny |
| Klad | rośliny naczyniowe |
| Klad | rośliny nasienne |
| Klasa | okrytonasienne |
| Klad | różowe |
| Rząd | kapustowce |
| Rodzina | kapustowate |
| Rodzaj | chrzan |
Korzenie chrzanu pospolitego są używane jako przyprawa, a także jako roślina lecznicza[11]. W medycynie niekonwencjonalnej stosuje się go przy bólach mięśniowych pleców i w pasie, przy przeziębieniach, ranach ropiejących, wrzodach, zapaleniu korzonków nerwowych, zapaleniu uszu
Pobudza wydzielanie soków żołądkowych, przez co wyraźnie ułatwia trawienie ciężkich i tłustych potraw. Często jest używany do zwalczania uciążliwego kaszlu, stosuje się go w walce z zapaleniem oskrzeli, przy anemii, zaburzeniach trawienia, oraz jako dobry lek na katar.
W medycynie ludowej chrzan wykorzystywany był na długo przed tym, nim został doceniony w kuchni. Lista jego działań leczniczych jest bardzo długa. Do tych już wymienionych dodać należy także pozytywny wpływ na układ krążenia, przeciwdziałanie szkorbutowi czy właściwości moczopędne i odtruwające. Chrzan jest także doskonałym produktem do walki z bólem. Jego silne działanie przeciwbólowe wykorzystywane jest przy nerwobólach, bólach stawowych i kostnych. Bóle reumatyczne najlepiej zwalczać stosując okłady z chrzanu - startego korzenia lub liści tej rośliny.
Chrzan pospolity, roślina z rodziny kapustowatych, zwany też warzuchą słynie, przede wszystkim ze swojego ostrego, piekącego smaku. W korzeniu chrzanu zawarty jest glikozyd siarkowy synigryna, który ulega rozpadowi do olejku gorczycznego. To właśnie on nadaje tej przyprawie jej charakterystyczny smak.
Synigryna to najcenniejszy składnik chrzanu. Przede wszystkim produkuje izotiocyjanian sodu, który jest substancją o właściwościach antybiotycznych. Poza tym działa rozgrzewająco, odkażająco i wykrztuśnie. Łagodzi także objawy infekcji. Glikozyd też ma właściwości grzybobójcze i bakteriobójcze, dzięki temu jest naturalnym konserwantem. Dodatkowo synigryna wspomaga układ trawienny, poprawia przemianę materii oraz pracę pęcherzyka żółciowego.
Chrzan, to także doskonałe źródło wielu cennych składników odżywczych. Jest bardzo bogaty w witaminę C, witaminy z grupy B, prowitaminę A, potas, wapń fosfor, magnez, jod. Pod względem zawartości witaminy C, chrzan deklasuje popularne cytrusy. Jednocześnie dzięki temu, że korzeń ukryty jest pod ziemią, witamina jest doskonale zabezpieczona przed działaniem słońca, które powoduje jej utleniania.